Kocanka piaskowa kiedy zbierać i jak rozpoznać właściwy moment?

Kocanka piaskowa (Helichrysum arenarium) to roślina znana zarówno z walorów leczniczych, jak i unikalnej biologii. Precyzyjne określenie odpowiedniego momentu zbioru jest kluczowe, aby zachować wysoką jakość surowca. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje, kiedy i jak zbierać kocankę piaskową oraz na co zwrócić uwagę, by rozpoznać właściwą fazę kwitnienia.

Kiedy zbierać kocankę piaskową?

Najlepszą porą na zbiór kocanki piaskowej jest początek kwitnienia – najczęściej przypadający na okres od lipca do października. Optymalny moment to faza, kiedy kwiatostany są jeszcze zwarte, a znaczna część kwiatów znajduje się w pąkach. Zbieranie przed pełnym rozkwitem pozwala zachować integralność kwiatostanów podczas suszenia i uzyskać najwyższą wartość leczniczą surowca[1][2][4][5].

Kocanka piaskowa podlega częściowej ochronie gatunkowej – jej zbiór dozwolony jest tylko na wybranych, monitorowanych stanowiskach, z zachowaniem limitu: maksymalnie 50% kwiatów z danej lokalizacji[1][4][5].

Jak rozpoznać właściwy moment na zbiór?

Rozpoznanie idealnej fazy do zbioru kocanki piaskowej opiera się na obserwacji morfologii rośliny. Najwartościowszy surowiec stanowią kwiatostany, które wciąż są w dużej części w pąkach i nie rozpoczęły pełnego rozwijania się. W tej fazie koszyczki są zwarte i stabilne, co ogranicza ich rozpad w trakcie suszenia[1][2]. Kwiaty mają intensywnie żółto-pomarańczowe zabarwienie, wyrastają pojedynczo z pędów osiągających około 30 cm wysokości[2][3][5].

Charakterystyczne dla kocanki jest również występowanie w suchych, piaszczystych miejscach – obecność na wydmach, nieużytkach czy skrajach pól to potwierdzenie, że mamy do czynienia z właściwym stanowiskiem[1][4][5].

Proces zbioru i suszenia kocanki piaskowej

Kwiatostany kocanki zbiera się ręcznie przy pomocy nożyczek lub sekatora. Zaleca się ścinanie ich tuż poniżej koszyczka, bez dłuższych szypułek, aby zminimalizować uszkodzenia i zachować czystość materiału[1]. Bardzo ważne jest, aby usuwać tylko dozwoloną część populacji – zbiór nie może przekroczyć połowy kwiatów w danym miejscu[1][4][5].

Po zebraniu kwiatostanów należy je natychmiast suszyć w cieniu, unikając słońca i temperatur przekraczających 35°C. Tylko wtedy zachowane zostają cenne substancje aktywne oraz właściwości lecznicze. Stosując prawidłowy proces suszenia, z 4 kg świeżych kwiatów otrzymać można 1 kg wysokiej jakości suszu[2].

Ochrona gatunkowa – zbieraj odpowiedzialnie

Od 1983 roku kocanka piaskowa jest częściowo chroniona prawem. Oznacza to obowiązek pozostawienia minimum 50% kwiatów na stanowisku oraz wykluczenie zbiorów poza wyznaczonymi miejscami. Działania te zapewniają przetrwanie gatunku i zachowanie różnorodności ekosystemów, w których występuje[1][4][5].

Morfologia i siedlisko – jak pewnie rozpoznać kocankę piaskową?

Prawidłowa identyfikacja kocanki piaskowej polega na rozpoznaniu jej cech morfologicznych: pojedyncze, nierozgałęzione pędy osiągające do 30 cm wysokości, zakończone żółto-pomarańczowymi koszyczkami kwiatów[2][3][5]. Roślina ta preferuje miejsca nasłonecznione, na lekkich, suchych, piaszczystych glebach, co pozwala szybko określić jej typowe stanowisko[4][5].

Rozpoznanie i zbiór kocanki piaskowej z zachowaniem zasad ochrony pozwala pozyskiwać wartościowy surowiec z poszanowaniem środowiska. Każdorazowo należy stosować się do obowiązujących przepisów i monitorować stan lokalnej populacji przed podjęciem zbioru[1][4][5].

Podsumowanie

Aby prawidłowo zebrać kocankę piaskową, konieczne jest dokonanie zbioru na początku kwitnienia, przy występowaniu części kwiatów w pąkach oraz przestrzeganie limitów wynikających z ochrony gatunkowej. Rozpoznawanie właściwej fazy, delikatne cięcie i odpowiednie suszenie są kluczem do zachowania wysokiej jakości leczniczego surowca[1][2][4][5].

Źródła:

• [1] https://www.apo-discounter.pl/blog/vademecum/zielnik-pl/kocanka-wlasciwosci-i-zastosowanie-co-warto-o-niej-wiedziec/
• [2] https://recepta.pl/artykuly/kocanka-wlasciwosci-lecznicze-i-zastosowanie
• [3] https://kobieta.onet.pl/zdrowie/te-niepozorne-zolte-kwiaty-sa-skarbnica-leczniczych-wlasciwosci-przekonaj-sie-o/9pnermz
• [4] https://dzicyzapylacze.pl/kocanki-piaskowe-helichrysum-arenarium-l-moench/
• [5] https://ktomalek.pl/blog/kocanki-piaskowe-kiedy-stosowac-jakie-ma-wlasciwosci-przeciwwskazania-do-stosowania/w-2968